Türkiye’de, 31 Aralık itibarıyla Ulusal Taşıt Tanıma Sistemi (UTTS) şirket araçları için zorunlu hale geliyor. Bu tarihten sonra UTTS cihazı bulunmayan araçlar, akaryakıt istasyonlarından yakıt alamayacak. Ayrıca 1 Temmuz 2025 itibarıyla da tüm sıfır araçlarda bu sistemin yer alması zorunlu olacak. Ancak, uygulamanın maliyeti ve kullanım şekli yoğun eleştirilere neden oluyor.
Kullanıcılar ve şirketler tepkili
UTTS cihazlarının her biri için 2.172 TL belirlenen maliyet, bireysel kullanıcılar ve filo şirketleri açısından önemli bir yük oluşturuyor. Cihazların "kullan-at" modeliyle üretilmesi ise eleştirilerin odağında. Türkiye Gazetesi'nde yer alan habere göre, bir araca takılan cihaz, araç satıldığında devredilemiyor ve yeni araç sahibi tarafından tekrar satın alınması gerekiyor. Özellikle filo şirketleri, bu durumun ekonomik ve çevresel olarak sürdürülebilir olmadığını vurguluyor. Binlerce araçlık filosu olan şirketler, her yıl araçlarını yenilerken ciddi ek maliyetlerle karşılaşacaklarını belirtiyor. Filo yöneticileri, cihazların araçtan bağımsız olarak plaka ile ilişkilendirilmesi gerektiğini savunuyor.
Teknolojik atık sorunu büyüyor
Cihazların devredilememesi, teknolojik atık sorununu da beraberinde getiriyor. Uzmanlar, her yıl Türkiye'de yaklaşık 1,8 milyon ikinci el ve 1 milyon sıfır araç satışı yapıldığını, dolayısıyla 3 milyon UTTS cihazının her yıl atık haline geleceğini belirtiyor. Bu durum, hem çevresel hem de ekonomik açıdan sürdürülemez bir tablo ortaya koyuyor.
Plaka ile ilişkilendirilmesi örneği
Araç kullanıcıları ve filo şirketleri, cihazın araç satışı sırasında devredilebilmesi için bir yazılım güncellemesi talep ediyor. Bu çözümün teknik olarak uygulanmasının kolay olduğu ifade ediliyor. Elektrikli araçlarda olduğu gibi UTTS cihazlarının da plaka ile ilişkilendirilmesi, gereksiz maliyet ve atık sorunlarını azaltabilir.
Montaj noktalarında yoğunluk
Sistemin montaj süreci de yeni başlamış olmasına rağmen yoğunluk oluşturuyor. Özellikle yıl sonuna kadar cihazlarını taktırmak isteyen kullanıcılar, akaryakıt istasyonları ve yetkili montaj merkezlerinde kuyruklara neden oluyor. UTTS uygulamasının kapsamı genişlerken, maliyet ve sürdürülebilirlik tartışmaları çözüm bekliyor. Hem bireysel hem de kurumsal kullanıcılar, sistemin daha pratik ve çevre dostu hale getirilmesi için düzenleme yapılmasını talep ediyor.
