Analizde, bu artışın ücret artışları, firmaların yaptığı ek kampanyalar ve öne çekilen talebin etkisiyle gerçekleştiği belirtildi. Ancak ikinci çeyrekte parasal sıkılaştırmanın gecikmeli etkilerinin devreye girmesiyle nihai yurt içi talepte belirgin bir yavaşlama görüldüğü ifade edildi. Bu dönemde yurt içi talebin büyümeye katkısı stoklar da hesaba katıldığında yıllık bazda 1,2 puana gerilerken, dış dengedeki iyileşme sayesinde net ihracatın büyümeye olumlu katkı sağladığı belirtildi. Genel olarak yılın ilk yarısında talep bileşenlerinin daha dengeli bir görünüme işaret ettiği değerlendirildi.
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nın (TCMB) blog sayfası Merkezin Güncesi’nde yer alan "İkinci Çeyrek Milli Gelir Verileri İktisadi Faaliyetin Ana Eğilimi Hakkında Ne Söylüyor?" başlıklı analizde, ikinci çeyrekte köprü günlerinin sanayi üretiminin çeyreklik değişimi üzerinde negatif bir etkisinin olduğu ve bu etkinin 0,8 ila 2,3 yüzde puan aralığında gerçekleştiği ifade edildi. TCMB ekonomisti Abdullah Kazdal ve araştırmacı Ece Taşan tarafından hazırlanan analizde, büyümenin sürdürülebilirliği ve dezenflasyon süreci açısından büyüme kompozisyonunun önemine vurgu yapıldı.
Analiz, Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) 2024 yılının ikinci çeyreği için açıkladığı Gayrisafi Yurt İçi Hasıla (GSYH) verileri üzerinden yapıldı. Sabit fiyatlarla milli gelirin bir önceki çeyreğe göre yüzde 0,1, geçen yılın aynı dönemine göre ise yüzde 2,5 arttığı belirtildi. Ayrıca, revize edilen verilere göre, yılın ilk çeyreğinde bu oranların sırasıyla yüzde 1,4 ve yüzde 5,3 olduğu ve böylece yılın ilk yarısında yıllık bazda milli gelirin yüzde 3,8 oranında arttığı ifade edildi. Veriler, ikinci çeyrekteki iktisadi faaliyetin dezenflasyon süreciyle uyumlu olarak yavaşladığını gösterdi.
Hizmetler sektörü, ilk çeyrekte olduğu gibi, ikinci çeyrekte de büyümenin temel itici gücü olmaya devam etti. Ancak sanayi katma değerinin büyümeye katkısının negatife döndüğü ve 0,4 puanlık bir düşüş yaşandığı gözlemlendi. Özellikle bayram tatilleri nedeniyle oluşan köprü günlerinin sanayi üretiminde dalgalanmalara yol açtığı, bu nedenle çeyreklik bazda sanayi üretiminin yüzde 3,9 oranında daraldığı belirtildi. Sanayi üretiminde görülen bu dalgalanmaların, köprü günlerinin etkisiyle ortaya çıktığı ve bu etkinin yılın üçüncü çeyreğinde daha olumlu yansıyabileceği tahmin ediliyor.
Sonuç olarak, 2024 yılının ilk yarısında ekonomik faaliyetlerde, para politikası etkisiyle kademeli bir zayıflama görülmekte olup, yılın ikinci yarısında talepteki dengelenmenin dezenflasyon sürecine daha güçlü bir katkı sağlaması bekleniyor.
